نگاه اجمالی به نقش سپاه پاسداران در سرکوب اعتراضات مردمی ایران

در این مقاله،میخواهیم نقش پررنگ سپاه در سرکوب اعتراضات مخالفان و معترضین حکومت ولایت فقیه،از سال 1360 تا اعتراضات آبان1398را  بررسی کنیم.نقش سپاه در سرکوب تظاهرات 500هزار نفری مجاهدین خلق در سال 1360 : در ۳۰ خرداد ۱۳۶۰، تظاهرات مسالمت‌آمیز ۵۰۰ هزار نفره‌ی سازمان مجاهدین خلق در اعتراض به انحصارطلبی حکومت ولایت فقیه، توسط سپاه به خون کشیده شد. همچنان که بعد از آن سپاه در کشتار این افراد این سازمان، نقش گسترده‌ای داشت.نقش سپاه در سرکوب تظاهرات مردم مشهد:در روز ۹ خرداد ۱۳۷۱، به دنبال تخریب خانه شهروندان در مشهد که اعتراضات مردمی را در پی داشت یک کودک بر اثر تیراندازی کشته شد. این اقدام خشم مردم مشهد را برانگیخت و دست به اعتراض گسترده‌ای زدند که تا روز بعد ادامه داشت در روز ۱۰ خرداد سپاه به سرکوب تظاهرات مردم مشهد پرداخت.سرکوب تظاهرات مردم قزوین در سال 1373:در تظاهرات و اعتراض مردم قزوین در ۱۳ مرداد ۱۳۷۳ که در اعتراض به رد لایحه استان‌شدن قزوین شروع شد سپاه نقش گسترده‌ای در کشتار داشت. وقتی نیروی انتظامی، «نیروی تحت امر و هدایت سپاه» نتوانست مردم قزوین را سرکوب کند سپاه وارد شد و مردم را به گلوله بست.سعید حجاریان در سال‌های بعد اعتراف کرد که در سرکوب مردم قزوین، سپاه از آرپی‌جی و کاتیوشا استفاده کرد.سرکوب تظاهرات اسلامشهر در سال 1374:در پانزدهم فروردین ۱۳۷۴، قیام مردم اسلام‌شهر در اعتراض به گرانی و تورم توسط قرارگاه ثارالله سپاه؛ به خاک و خون کشیده شد. در جریان سرکوب معترضان، سپاه از هلی‌کوپترهای مجهز به تیربار نیز استفاده کرد.سرکوب و کشتار دانشجویان در تظاهرات 1378:حمله به کوی دانشگاه تهران یکی از خونین‌ترین سرکوب‌های دانشجویی در تاریخ جنبش دانشجویی ایران به شمار می‌رود که دست کم ۶ کشته و صدها مجروح برجای گذاشت. سپاه در سرکوب نقش گسترده‌ای داشت.پاسدار قالیباف رئیس مجلس کنونی نظام و فرمانده آن موقع نیروی هوایی سپاه گفته است: حادثه سال ۷۸ که در کوی دانشگاه اتفاق افتاد، آن نامه‌ای را که نوشته شد من نوشتم (نامه ۲۴ نفر از فرماندهان سپاه به محمد خاتمی). بنده و آقای سلیمانی. وقتی در کف خیابان به سمت بیت رهبری راه افتادند، بنده فرمانده نیروی هوایی سپاه بودم. عکس من الان روی موتور ۱۰۰۰ با چوب هست. با حسین خالقی. ایستادم کف خیابان که کف خیابان را جمع کنم. آن جایی که لازم باشد بیاییم کف خیابان و چوب بزنیم، جزو چوب زن‌ها هستیم. افتخار هم می‌کنیم. نگاه نکردم که من، سردار و فرمانده نیروی هوایی هستم و تو را چه به کف خیابان؟»محمد باقر قالیباف (فرمانده وقت نیروی هوایی سپاه و پس از آن فرماندهی کل نیروی انتظامی و سپس شهردار قبلی تهران، رئیس مجلس کنونی نظام)، غلامعلی رشید (رئیس ستاد کل نیروهای مسلح)، محمدعلی جعفری (فرمانده نیروی زمینی سپاه و بعدها فرمانده کل سپاه پاسداران)، قاسم سلیمانی (فرمانده لشکر ۴۱ ثارالله و بعداً فرمانده سپاه قدس)، احمد کاظمی (فرمانده قرارگاه حمزه و بعدها فرمانده نیروی هوایی و نیروی زمینی سپاه)، محمداسماعیل کوثری (جانشین قرارگاه ثار الله تهران و بعداً عضو مجلس هشتم)، علی فدوی، حسین همدانی، اسماعیل قاآنی، علی فضلی (فرمانده سپاه ثارالله) در این شمار بودند».سعید حجاریان نیز در مورد نقش سپاه در سرکوب اعتراضات دانشجویان اعلام کرد: «من به خاطر… کار رفته بودم دفتر خاتمی که آقای صفوی (فرمانده سپاه) زنگ زد به آقای ابطحی و گفت که خط قرمز ما خیابان جمهوری است، هر کسی از این خیابان پایین‌تر بیاید، می‌زنیم.»روحانی نیز به نقش نیروی انتظامی تحت امر سپاه و بیسج در ۲۳ تیر ۷۸ در سخنرانی خود گفت: (دیروز غروب دستور قاطع صادر شد تا… با قاطعیت برخورد شود و سرکوب شوند… از امروز نیروی انتظامی، نیروی قهرمان بسیج حاضر در صحنه، با این عناصر… چه خواهند کرد).سرکوب و کشتار مردم در تظاهرات خرداد 1388:سپاه در کشتار تظاهرات مردم ایران در تظاهرات بعد از انتخابات ۱۳۸۸ نیز نقش گسترده‌ای داشت. دست‌کم ۴۰۰۰ نفر دستگیر و صدها نفرمجروح شده و حداقل ۱۱۲ نفر بر اساس آمارهای رسمی، جان باختند. دامنه سرکوب این کشتار سپاه تا تظاهرات ۵ و ۶ دی ۱۳۸۸ مصادف با تاسوعا و عاشورا نیز کشده شد.محمدعلی جعفری، فرمانده سپاه پاسداران، در روز ۹ دی ۱۳۹۱ درباره نقش سپاه در این سرکوب گفت: «اعتراضات پس از انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۳۸۸ در ایران، صحنه تقابل انقلابیون و ضدانقلابیون بود و خطر آن از خطر جنگ ۸ ساله برای انقلاب و اسلام بسیار بیشتر بود» نقش سپاه در سرکوب اعتراضات آبان 1398:اعتراضات آبان ۱۳۹۸ از هر حیث از نظر کمیت و کیفیت متفاوت با اعتراضات سال‌های پیشین مردم ایران است، سرکوب و کشتار نظام و سپاه نیز تابعی از همین معادله بود.شروع اعتراضات:اعتراضات ۱۳۹۸ در ایران از شامگاه ۲۴ آبان در اعتراض به گرانی ۳ برابری قیمت بنزین آغاز شد. این اعتراضات به سرعت به بیش از ۲۹ استان و ۱۹۱ شهر گسترش یافت.قاسم میرزایی‌نیکو عضو مجلس نظام، درباره گستردگی این اعتراضات اعلام کرد «در اعتراض‌های گرانی بنزین بیش از ۵۰۰ نقطه در کشور درگیر و ناآرام بودند.»ادیانی؛ رئیس «عقیدتی سیاسی» نیروی انتظامی نیز در رابطه با گستردگی تظاهرات گفت: «فتنه اخیر موجب ایجاد برخی ناامنی‌ها در ۹۰۰ نقطه کشور شد. »آمار جانباختگان ،مجروحین و دستگیر شدگان:در این اعتراضات بیش از۱۵۰۰تن توسط سپاه پاسداران، پلیس، نیروهای امنیتی و لباس شخصی‌ها کشته شدند. در میان کشته‌شدگان کودکان ۱۳تا ۱۵ ساله نیز به چشم می‌خورد. تعداد مجروحین در این اعتراضات بالغ بر ۴۰۰۰ نفر و شمار دستگیرشدگان تظاهرات به ۱۲۰۰۰ نفر بود.نقش سپاه در سرکوب اعتراضات آبان98:تصاویر فراوان و غیرقابل انکار که توسط شهروندان گرفته شد، نشان می‌داد که سپاه پاسداران، بسیج و نیروهای امنیتی، با استفاده از سلاح‌های جنگی در نقاط مختلف کشور، به سوی معترضان به صورت مستقیم و هدفمند تیراندازی کردند.در موردی همچون ماهشهر، تصاویر نشان می‌داد که سپاه پاسداران با استفاده از سلاح‌های نیمه سنگین جنگی، همچون دوشکا و تیربار، معترضان را هدف قرار دادند.تایید شلیک به مردم از سوی سپاه پاسداران:پس از اعتراضات آبان ۱۳۹۸، لیلا واثقی، فرماندار شهر قدس در استان تهران، اعلام کرد که در روز ۲۵ آبان شخصاً به نیروی انتظامی دستور داده به معترضانی که وارد فرمانداری شده بودند شلیک کنند. وی همچنین افزود «وقتی معترضان فرمانداری را تصرف کردند، به سپاه پاسداران رفته و با نیروهای امنیتی بازگشته است»پشتیبانی تمام حاکمیت  از کشتار آبان 98:در این اعتراضات، تمامیت ولایت فقیه از خامنه‌ای و سپاه تا روحانی، نیروهای انتظامی و امنیتی، شورای عالی امنیت ملی و شورای امنیت کشور با هماهنگی از قبل، در ضرورت سرکوب‌ها آمادگی داشتند.روحانی در جلسه‌ای از سپاه به‌دلیل برخورد با تظاهرکنندگان و سرکوب مردم معترض تشکر کرد و گفت: «وزارت اطلاعات، نیروی انتظامی، سپاه پاسداران، بسیج و همه نیروهای مسلح و نیروی امنیتی که از همه آنها تشکر می کنم. با همه توان تلاش کردند سردسته آدم‌هایی که دنبال تخریب اموال عمومی بودند را شناسایی کنند، برخی را دستگیر کردند و برخی دیگر را دستگیر خواهند کرد»سعیدی؛ رئیس «عقیدتی سیاسی» دفتر خامنه‌ای اعلام کرد «خامنه‌ای تمام هزینه‌های گران کردن بنزین را برعهده گرفته است»قطع اینترنت برای کشتار بیشتر توسط سپاه:نظام که می‌دانست گرانی ۳ برابری بنزین اعتراضات گسترده‌ای در پی خواهد داشت، بلافاصله اقدام به قطع کامل اینترنت کرد تا سپاه در اختناق و سانسور کامل به کشتار بپردازد.دستگیری دانشجویان با آمبولانس:سپاه با استفاده از نیروهای لباس شخصی‌اش با چندین دستگاه آمبولانس وارد دانشگاه تهران شده، دانشجویان را ربوده و به زندان‌‌های فشافویه و اوین برد. وسعت کشتار و دستگیری ها توسطسپاه و تبدیل مدارس به بازداشتگاه:ابعاد بازداشت‌ها طوری بود که سپاه مجبور شد در بسیاری از نقاط، از مدارس به‌عنوان مکانی برای بازداشت نفراتی که دستگیر کرده بود استفاده کند. در ویدئوهایی که در فضای مجازی منتشر شد بارز بود که سپاه بازداشت‌شدگان را با دست‌بند و چشم‌بند، به مدرسه داخل و خارج می‌کند.وسعت کشتار و دستگیری‌ها توسط سپاه به قدری بود که شکرالله بهرامی؛ «رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح» نظام، گفت: «ممکن است کسی هم به صورت عبوری لطمه‌ای خورده باشد، که این اتفاق در جنگ‌های شهری طبیعی است».اما علی فدوی، جانشین فرمانده سپاه، در ترس از خشم مردم از وسعت کشتار سپاه مدعی شد که «معترضان عامل تیراندازی‌ها بوده‌اند» ربودن جسد کشته شدگان:این ترس سپاه همچنین اقدامات جنایتکارانه‌ی دیگری نیز به همراه داشت؛ ربودن جسد مجروحان و جانباختگان اعتراضات.خانواده مهدی نکویی، دانشجوی شیرازی که هدف گلوله سپاه قرار گرفت، اعلام کردند «او در وضعیت وخیم جسمی به بیمارستان منتقل شده اما در حالی‌که علائم حیاتی داشته توسط نیروهای سپاه از آن‌جا خارج شده و بعد از آن از او خبری ندارند»جسد بسیاری از معترضان نیز در روزهای بعد از اعتراضات در حالی که خفه شده بودند در سدها و رودخانه‌‌ها یافت شد.شکنجه معترضان توسط سپاه:شکنجه نیز بخش دیگری از جنایات سپاه علیه معترضان اعتراضات آبان ۱۳۹۸ بود. ناخن‌‌های پای حمید خسروپور یکی از بازداشت‌شدگان اعتراضات آبان، در بازداشتگاه اطلاعات سپاه، توسط پاسداران کشیده شد.کشتار در نیزار های ماهشهر توسط سپاه:در جریان این اعتراضات، بیش از صد نفر از مردم معترض در نیزارهای ماهشهر در جنوب ایران توسط نیروهای سپاه کشته شدند. در این درگیری‌ها سپاه در کشتار مردم ایران همانند جنگ با یک کشور خارجی از تانک استفاده کرد.امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، عضو هیأت رئیسه وقت مجلس نظام در توجیه کشتار نیزارهای حاشیه ماهشهر به دست سپاه، گفت: «در ماهشهر تعداد زیادی از افراد کشته شده‌اند؛ دقیق می‌دانیم چه کسانی بوده‌اند».همچنین سپاه در سرکوب تظاهرات عدیده‌ی دیگر، منجمله در ۲۴ مرداد ۱۳۷۰ در قیام ۳۰ هزار نفره مردم زنجان، ۲۶ فروردین ۱۳۷۱ در قیام مردم شیراز، ۳۰ اردیبهشت ۱۳۷۱ در تظاهرات مردم اراک، ۱۹خرداد ۱۳۷۱ در تظاهرات بوکان، ۱۲بهمن ۱۳۷۲ در قیام مردم زاهدان (ایرانشهر، خاش، زابل، بیرجند و تربت جام)، تظاهرات دانشجویان در سال ۱۳۸۲، ۲۵ بهمن ۱۳۸۹ در قیام بزرگ مردم تهران ایفا کرد. مرداد ۱۳۹۶، خبرگزاری فارس سپاه در گزارشی نوشت که «قرارگاه خاتم از ابتدای شکل‌گیری تاکنون، ۲۵۰۰ پروژه استانی و کشوری را به سرانجام رسانده است.» یعنی به طور متوسط سالانه، ۹۰ بزرگترین پروژه‌های اقتصادی عظیم کشور به این قرارگاه هدیه! داده شده است.در پایان این سوال مطرح میشود : از نظر کمیت و کیفیت نقشی که سپاه در سرکوب، کشتار اعتراضات مردم ایران داشته است، در هیچ کجای جهان سابقه ندارد، با این وجود چرا باید مردم ایران هزینه وجود سپاه را بپردازند؟